BEVRIJDING OKTOBER 1944

Geschiedenis

De bevrijding oktober 1944

Ter nagedachtenis aan de oorlog zijn er verschillende monumenten onthuld in de stad. Op deze pagina zie je de verschillende monumenten die er zijn.

53rd Welsh Division Memorial

Het monument is onthuld op 25 oktober 1952 door generaal Coleman, een bisschop uit Wales heeft de gedenknaald gewijd. Daarna werd het

overgedragen aan burgemeester mr. H.J.M. Loeff. Het monument bestaat uit een sobere gedenknaald opgericht door de Welsh Division in samenwerking met de gemeente 's-Hertogenbosch ter herinnering aan de gesneuvelden van de Welsh Division die 's-Hertogenbosch in oktober 1944 bevrijdde. De gedenknaald is bekroond met een kruis met een reliëf van vlechtwerk. Afgebeeld zijn verder het embleem van de divisie en de jaartallen '1939-1945'. De plaquette onderaan is in oktober 1972 aangebracht ter vervanging van een houten bord. De locatie van het monument was een bewuste keuze van de overlevenden van de 53ste Welsh Divisie. In de opmars naar de stad gestart vanaf de lijn Geffen - Heersch werd op 23 oktober 1944 Rosmalen bevrijd. Een dag later kwamen de eerste Britse soldaten aan op de plek die nu 53rd Welsh Divisionplein heet. Op dat moment begon de aanval op de stad die leidde tot de bevrijding van 's-Hertogenbosch op 27 oktober 1944.

De tekst op de zuil luidt: 'TO THOSE WHO DESERVE TO BE ETERNALLY REMEMBERED'.

De tekst op de plaquette luidt: 'This Memorial was erected by members of 53rd (Welsh) Division in memory of their comrades who died in the fighting in North West Europe during the years 1944-1945. It was placed here to commemorate the fact that the Towm of 's-Hertogenbosch was liberated by the Division in October 1944 after bitter fighting.'

Verzetsmonument Hekellaan

'Gedenk die tot der dood getrouw In 't zicht van tirannieke machten Het vege lijf ten offer brachten Opdat de geest verwinnen zou.' Deze dichtregels van professor Michels bevinden zich op het voetstuk van het monument voor de gevallenen. Het monument, dat vervaardigd werd door beeldhouwer Peter Roovers, bestaat uit drie bronzen figuren, die het Nederlandse volk symboliseren. De beide achterste mannen stellen de slachtoffers van de concentratiekampen voor; de voorste heeft zijn boeien verbroken en gaat als overwinnaar de nieuwe tijd tegemoet. Voordat 's-Hertogenbosch haar oorlogsmonument had, moesten flinke hindernissen genomen worden. Na afloop van de Tweede Wereldoorlog kreeg Peter Roovers opdracht het monument te ontwerpen. Dit verliep niet zonder moeilijkheden. Het tweede officieel ingediende ontwerp werd door de 'Provinciale Commissie voor Oorlogsen Vredesgedenktekens' schoorvoetend goedgekeurd, maar de landelijke commissie die de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen moest adviseren, keurde het om kunstzinnige redenen af. De minister verleende toch zijn goedkeuring. Een groot deel van de landelijke pers bemoeide zich met deze kwestie. De plaatsing van het monument leverde nieuwe moeilijkheden op. Aanvankelijk was de Casinotuin aangewezen als plaats waar het monument zou worden opgericht. Volgens een notariële akte moest het beeld uiterlijk 1 april 1953 geplaatst zijn. Van 22 mei tot 28 juni 1953 vond de manifestatie 'In den Muziekhof' (van Carel Brieis) in de Casinotuin plaats. Het monument zou daardoor pas na dit evenement kunnen worden opgericht. Gezocht werd naar een andere oplossing. Men vond ruimte tegenover de Casinotuin, nabij het monument van Henri Bakker aan de Hekellaan.

Running soldiers

In oktober 1944 stak de Welsh division hier de ZW vaart over.De brug was opgeblazen maar de sluisdeuren waren intact en gesloten. Met steun van vlammenwerpende tanks (Crocodiles) slaagde de infanterie over de sluis-deuren de overkant te bereiken,waar zij dekking vond achter de oude muur van het bastion Anthonie. Ze zijn

geplaatst op fort Sint Antonie. Het ontwerp is van de Bosschenaar Guus Keser.

Epitaaf en schrijn, 1947

Aan een van de zijwanden in de Oranjegalerij houdt een door Peter Roovers gemaakt, klein epithaaf (graftombe) de herinnering levend aan de slachtoffers die tijdens de Tweede Wereldoorlog in 's-Hertogenbosch zijn gevallen. Hij liet hierin de volgende bede graveren. "Dat uit al dit zinloze mensenmoordende geweld toch de bezinning zal oprijzen die de vrede brengt, hier verzinnebeeld in een krans van bloemen en vruchten, door engelenhanden gedragen". Op het deksel van de schrijn is op een zilveren plaat de volgende tekst gegraveerd: Op heden den 3den Mei 1947 werd deze schrijn door het comité van Ouders en Familie van de gesneuvelde Bosschenaren overgedragen aan het Gemeentebestuur van 's-Hertogenbosch. Deze schrijn is tot stand gebracht door Ouders en Familie met welwillende medewerking ingezetenen dezer stad en is bedoeld, om de zich hierin bevindende bescheiden, tot in lengte van jaren voor het nageslacht te bewaren.