|
Evenementen
De Bossche Kermis
De
kermis te 's-Hertogenbosch begon elk jaar op de vierde zondag van
augustus. Evenals op de beide jaarmarkten die de stad kende werden
er op de Markt tal van kramen en tenten opgeslagen, waarvan de
standplaatsen bij loting werden vastgesteld. Op de kermis zo blijkt ook uit de afbeeldingen
|
 |
op het schilderij werden door een groot aantal
gezelschappen toneel- en dansvoorstellingen gegeven. Daarvoor
vroegen zij door middel van beschilderde vaandels en korte
optredens vóór de tenten de aandacht van de toeschouwers
waaronder ook in de stad gelegerde Franse militairen hetgeen is
te zien op dit schilderij. Zo werden op de kermis van 1811
ondermeer 'De Verzoening of de Broedertwist groot en beroemd
Toneelspel van Kotzebue, gevolg door de Houthakkers, groot
Ballet Pantomine' en 'De Vrouw met twee Mannen, groot en beroemd
toneelspel gevolgd door de Twee Piro's, nieuw groot Ballet
Pantomine' opgevoerd. Voorts waren er op de kermis kramen met
eet- en drinkwaren en kramen waar men allerhande snuisterijen
kon kopen. Uitdrukkelijk maakte men bekend dat 'Kwakzalvers,
planeetlezers of horoscooptrekkers, rijfelaars, draaiborden, loterijkramen en diergelykens' niet werden toegelaten en dat
bedelaars en vagebonden werden geweerd. Schoenpoetsers en
ventsters mochten blijkbaar wel op de kermis opereren zo is te
zien op het schilderij. Buiten de activiteiten op de Markt werden er 's
avonds ook bals en muziekpartijen gehouden in de koffiehuizen en logementen
waarbij reizende gezelschappen de optredens en
uitvoeringen
verzorgden.
Het
allereerste begin
De Bossche kermis is
eigenlijk altijd al een echt
volksfeest geweest naast
|
carnaval. Een jaarlijks
terugkerend festijn vol
gegoten met verscheidene
attracties! De markt de
centrale plaats in de stad,
al vanaf het begin van de
geschiedenis van Den Bosch.
Hier werden de jaarlijkse
jaarmarkten gehouden. De St.
Jansmarkt is een mooi
voorbeeld van zo’n
jaarmarkt. De
|
 |
feestdag van St. Jan de Doper in
ontstaan in de 14e eeuw. Tegenwoordig is de Sint Jansdag is de vernieuwde
St. Jansmarkt welke in juni plaats vindt. Net zoals in de geschiedenis van
carnaval waren de jaarmarkten een uitlaatklep. Een dag van ontspanning en om
de lasten uit het zware dagelijks leven te vergeten. Niet alleen de
Bosschenaren kwamen op de jaarmarkten af, mensen kwamen van ver om vrienden,
familie en nieuwe mensen te ontmoeten en voor het vergaren van geld aan de
hand van diverse attracties. Naast de vele kooplieden die hier hun koopwaar
konden slijten zorgden de kunstenaars en artiesten en kwakzalvers op de
jaarmarkten voor de nodige attracties en amusement. In 1811 werd hier een
stokje voor gestoken door de burgemeester. Onder andere kwakzalvers,
horoscooptrekkers en diverse loterijkramen waren niet langer welkom. Tijdens
de jaarmarkten (kermissen) werden er al sinds 1811 toneelspelen opgevoerd,
een welbekende naam is de ‘De Hollandse Toneellisten en
Danzers’. Zelfs de eet- en
drinkgelegenheden pikte in
die tijd een graantje mee.
Er werden diverse bals
georganiseerd waar alleen de
heren entree betaalde,
vrouwen mochten gratis naar
binnen. De kermis heeft in
de loop der jaren ook
gezorgd voor technische
vernuftigheden en creatieve
uitspattingen. Steeds werd
er wel iets nieuws bedacht
om de mensen dingen te laten
geloven. Hoe echter, des te
beter!
De volkscultuur veranderd met de tijd, zo ook
de kermis in Den Bosch. Diverse attracties zijn bij de Bossche kermis in
deze tijd niet meer aan de orde. |
Alhoewel wafels, die al te
koop waren op de kermis in
1903, nog steeds op de
kermis in Den Bosch te
verkrijgen zijn. En de
kermis is nog steeds een
ontmoetingsplek voor jong en
oud. De kermis heeft altijd
een belangrijke rol gespeeld
in het leven en beleven van
de Bosschenaren. Nog steeds
tot
|
vandaag de dag zullen vele sparen en
uitkijken naar de kermis in Den Bosch die zich steeds meer uitbreid door de
binnenstad. De kermis met de meer dan zeventig attracties is niet meer
alleen op de Bossche Markt maar heeft haar plek veroverd op de Pensmarkt,
Schapenmarkt, Kerkplein, Kerkstraat en op de Parade. Door de
huiveringwekkende attracties, diverse muziekoptredens en de bijbehorende
kramen met diverse lekkernijen is de Bossche kermis nog steeds een evenement
wat in menig agenda zal staan.
|
|
Toch was er altijd wel enig protest tegen de Bossche kermis van de
omwonenden op de markt. Was het niet om het plaatsen van de kramen en
attracties voor hun woningen dan was het wel dan was het wel door de
overlast. De kermislieden die geen plekje kregen of konden bemachtigen deden
hun verhaal in het stadhuis. Menigmaal bezweek de gemeente, hierdoor breidde
de Bossche kermis met haar attracties zich in 1926 tot op de Hinthamerstraat.
De jaarmarkten en kermissen hebben het niet altijd even makkelijk gehad.
Door
|
epidemieën en oorlogen
waren
en tijden waarbij de Bosschenaren het zonder kermis moesten doen.
Daarnaast waren er de sociale en culturele ontwikkelingen die veel
invloed op de kermis hebben
|
 |
gehad. Denk maar aan de
industriële revolutie die ervoor zorgde dat oude technieken in
diverse volksspelen liet verdwijnen. De volkscultuur veranderde ook.
We kunnen ons immers tegenwoordig niet indenken dat er op de kermis
een meisje met 2 hoofden een enorme attractie is, zoals in 1902.
|
Hieronder een fotoreportage van
De Bossche Kermis:
 
 |
|
|
