BINNENDIEZE

Binnendieze

Bij het ontstaan van de stad moet er al een groot aantal vertakkingen geweest zijn, waartussen rivierduintjes waren opgewaaid. Het begin van

's-Hertogenbosch was een omwalling van het hoogste duintje. Toen werden al meteen kunstmatige lopen gegraven die dienden als eerste stadsgracht. Later werden ten behoeve van de doorstroming, goed voor scheepvaart en ontwatering, een aantal doorsteken gegraven. Zo ontstond een waar doolhof van ongeveer 12 kilometer lengte, waarvan nu bijna een derde resteert: 3630 meter, 1290 meter daarvan overkluisd. Bij bouwprojecten worden nog regelmatig in vergetelheid geraakte vertakkingen herontdekt.

De Dieze heeft de bewoners van 's-Hertogenbosch altijd ten dienst gestaan, het was belangrijk voor de handel van de Bosschenaren, het was een vorm van ontspanning en het was de bron voor bluswater. De rol van de Binnendieze was zo belangrijk omdat in deze tijd nog geen sprake was van Handel over de weg. 's-Hertogenbosch was hierdoor ook een overslaghaven. Den Bosch lag namelijk tussen de Meierij en de Kempen die samen handel dreven met Gelre. Enkele producten die werden verhandeld waren vooral turf, textiel en graan. De Hekelsluis en de Geertruisluis, deze sluizen waren er om het waterpeil in de stad in orde te houden. In de wintermaanden waren deze sluizen gesloten zodat er niet te veel water de stad in kwam, in de zomermaanden was het tegengestelde het geval. In de zomer als er gebrek aan water was zorgde de Maas, de Dommel en de Aa voor extra water. Het water van de Dieze zorgde ook voor de verkoeling bij de muntslagerijen, daarnaast had het ook een rol bij het brouwen van bier. Niet voor niks kwam je in deze tijd veel bierbrouwerijen tegen langs de Binnendieze. Doordat er zoveel gedaan werd met het vervoer over water bloeide Den Bosch op, pas toen men meer handel ging drijven over de wegen kwam Den Bosch in een dal terecht. Een andere reden was dat andere gunstigere gelegen havensteden 's-Hertogenbosch voorbij streefden. De rol van de Binnendieze werd hierdoor ook minder belangrijk, aangezien de belangrijkste bron van

inkomsten niet meer werd gewonnen door deze Binnendieze. Gedeeltelijk verdween de Dieze ook uit het stadsaanzicht, achtereenvolgens werden enkele stromen gedempt. In de jaren 30 werd een deel van de Groote stroom gedempt, het deel vanaf de Zusters van de Orthenpoort. In 1950 volgde de Parkstroom. Tenslotte verdween in het jaar 1962 door de sanering van de pijp ook een deel van de marktstroom, het deel vanaf de waterpoort bij Knillis tot aan de Geertruisluis werd gedempt. Het leek erop dat de Dieze ten onderging aan de dempingplannen. Ten eerste waren er plannen die de sloop zouden betekenen van enkele Historische gevelwanden. Deze sloop was noodzakelijk voor de plaatsing van vierbaanswegen door het centrum. Het feit dat de Binnendieze nog steeds als riool werd gebruikt was voor vele een doorn in het oog.

Men wilde deze laten vervangen door een nieuwe riolering, hiervoor was de Diezebedding de uitgewezen plaats voor het nieuwe stelsel van buizen in

's-Hertogenbosch. De plannen met betrekking tot het verdergaan met het dempen van de Binnendieze zorgde voor veel verweer. De advocaat Hein Bergé en architect Jan van der Eerden die namens het Comité tot Behoud van de Bossche Binnenstad in actie kwamen tegen deze plannen van de overheid. Ze vonden dat de overheid te weinig begrip had voor liefde voor historische gebouwen. Door deze heren waren diverse plannen van de tafel afgeveegd de volgende plannen werden dus niet doorgevoerd “krotopruiming, de aanleg van vierbaanswegen dwars door het historische centrum bedoeld om het winkelgebied te ontlasten en toegankelijk te maken en stadsuitbreiding in 's-Hertogenbosch Noord en West.” De heren hebben door hun actie ook de eer dat er een bootje namens hun door de Binnendieze vaart. De heren heren ondervonden tijdens hun actie veel weerstand. Zij vonden zich genoodzaakt om via de politieke partij Beter Bestuur hun meningen te verwoorden in de raadszaal. Door het volhouden van de advocaat en architect. De advocaat en de architect kregen tijdens hun lobby veel publiciteit bij de pers en zakenlieden. Door deze publiciteit kregen meer burgers het besef dat hun stad historisch behouden moest worden. Vanaf 1971 kreeg de geschiedenis van de Binnendieze zelfs een hele andere wending. Er werd begonnen aan de restauratie hiervoor moest de stad er zelfs geld insteken. De restauratie werd begonnen met een proefvak in de uilenburg. De restauratie duurde tot 29 Augustus 1998, deze werden afgesloten met het metselen van een muursteen door Minister President Wim Kok. Op de steen stond de tekst:

Over de sleetse bruggen
langs de zoete lieve huizen
volgde ik begerig
de gangen van de stad.

Onderwerpen over de Binnendieze:

De Groote Stroom

De Groote stroom is op enkele overkluizingen na, deze vind je tussen de bruggen van in de Nieuwstraat en de Sint Josephstraat. Op deze overkluizingen na heeft de Groote stroom een vrij open karakter daarnaast is de Groote stroom ook vrij breed.

De Verwersstroom

Achter de aan de Verwersstraat gelegen panden stroomt de tak van de Binnendieze bekend als de Verwersstroom.

De Vughterstroom

Bij de samenkomst van de Kleine Vughterstroom en het einde van de gedempte Parkstroom begint de Vughterstroom.

De Kleine Vughterstroom

De Kleine Vughterstroom is gelegen tussen de Synagoge aan de Prins Bernhardstraat en de Vughterstroom. Voor de restauratie was deze tak van de Binnendieze vanaf de openbare weg niet zichtbaar.

De Kerkstroom

De kerkstroom is ook een vrij korte stroom, hij begint namelijk bij de Kruisbroedershekel en eindigt bij de aansluiting met de kleine Vughterstroom.

Het Hellegat

Het Hellegat is de kleinste tak van de Binnendieze en heeft een lengte van niet meer dan 100 meter. Het is weliswaar de kleinste tak maar ook de tak die in de afgelopen jaren een spraakmakende reputatie.

De Binnenhaven

Na de uitbreiding van de oude binnenstad in het begin van de 14e eeuw kwam de Vughterstroom binnen de tweede ommuring van de stad te liggen. Het gedeelte van de Vughterstroom vanaf de Visstraat ontwikkelde zich tot de Binnenhaven.

De Singelgracht

De Singelgracht is van oorsprong een vestinggracht en is gelegen langs de zuidzijde van de vestingstad 's-Hertogenbosch.

Sluizen en Stuwen

Het stelsel van waterlopen breidde zich uit door het graven van nieuwe verbindingen. Stuwen waren noodzakelijk om de waterstanden in dit stelsel te handhaven.

Rondvaarttochten

De Binnendieze is de trots van de Bosschenaren én toeristische trekpleister van formaat. In 1986 dat vrijwilligers van Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch zijn begonnen met vaartochten op de Binnendieze dat op vele plaatsen onder de binnenstad stroomt.