POORT VAN DIEPEN

Poort van Diepen

Vroeger hoorde de open plaats, genaamd Poort van Diepen bij het huis 'De Nobel' ook wel 'Gulden Nobel' genoemd. Nobel was in dit verband de naam van een munt. Het huis staat op de zuidelijke hoek aan de Kruisstraat. In de 15de eeuw behoorde het tot een groot complex dat eigendom was van de Abdij van St. Truiden. Hoe de poort aan haar naam kwam daarover hebben wij slechts een vermoeden. Mogelijk was een lid van de in 's-Hertogenbosch nogal verbreide familie Diepen eigenaar van huizen in de poort met zekerheid valt hier niets over te zeggen.
Het huis 'De Nobel' herbergde na 1629 een schuilkerk. Dat was ook het geval met het huis 'St. Jan' op de noordelijke hoek daar bevond de kerk zich op zolder. Beide panden hadden in de Poort van Diepen een uitgang die bij overvallen op genoemde kerken als vluchtgelegenheid gebruikt werd. De Poort had toen via een overkluizing van de Binnendieze ook verbinding met de Uilenburg. Het open gedeelte van de Poort is pas later

ontstaan want oorspronkelijk stond daar tussen de beide genoemde panden in nóg een huis 'De Morgenstar' genaamd. Niet zo lang geleden bood dat bewoonde open gedeelte met die pomp in de hoek een schilderachtige aanblik.

De noordelijke wand van de plaats werd grotendeels gevormd door de zijgevel van het huis 'St. Jan'. Aan de overzijde achter 'De Nobel' was eens een brouwerij; er stond ook een pakhuis. Na 1671 had de daardoor ingenomen ruimte plaats moeten maken voor een toneelzaal. Het is mogelijk dat de geheime kerk daar voordien gevestigd is geweest. Wij geloven daar echter niet in om redenen die op het ogenblik nog een onderwerp van studie voor ons uitmaken. Nu bevindt zich aan die zijde een smal, door een muur beschermd binnenplaatsje dat bij 'De Nobel' hoort voorbij dit plaatsje staan woningen.
Aan het eind van het open gedeelte van de Poort bereikte men via een deur een lange gang die tot aan de Diest loopt. In die gang vindt men een aantal deuren die toegang gaven tot wel zeer verouderde woningen. In de latere jaren waren daar bedrijfjes in gevestigd. Ook die verdwenen en nu maakt de met een hek afgesloten Poort van Diepen een verwaarloosde troosteloze indruk. Het is te hopen dat dit vroeger zo intieme knusse hofjesachtigè straatje binnen niet al te lange tijd gerestaureerd zal worden.