SLUIZEN EN STUWEN

Binnendieze

Sluizen en Stuwen

Een van de eerste vereisten om de groei en bloei van een middeleeuwse stad te waarborgen was een constante aanvoer van voedsel en grondstoffen. Het was dan ook een zaak van grote betekenis om de rivieren waarover de producten vervoerd werden bevaarbaar te houden. Het handhaven van de bevaarbaarheid werd bereikt door het in vakken verdelen van een bevaarbaar te maken riviergedeelte en deze vakken vervolgens af te sluiten met stuwen en sluizen. Door een rivier zo te kanaliseren bevorderde men de bevaarbaarheid aanzienlijk. Binnen de eerste ommuring van de stad stroomde de Marktstroom als eerste tak van de Binnendieze en deze werd gebruikt als binnenhaven. De stadsuitbreiding in het begin van de 14e eeuw vergrootte de oppervlakte van de stad van ca. 9 naar ca. 100 hectare. Kilometers natuurlijke rivierbeddingen werden daarmee binnen de vesting gebracht. Hekels

die dienden om de toevoer van het water naar de stad te regelen waren de nu nog aanwezige Groote Hekel aan de Hekellaan en de Kruisbroedershekel aan de Spinhuiswal alsmede de inmiddels verdwenen Kleine Hekel nabij de brug over Sluis 0 en de inmiddels eveneens verdwenen St. Corneliushekel aan het begin van de in 1955 gedempte Parkstroom. Het stelsel van waterlopen breidde zich uit door het graven van nieuwe verbindingen. Stuwen waren noodzakelijk om de waterstanden in dit stelsel te handhaven. Voor de handhaving van het waterpeil in de Binnendieze wordt gebruik gemaakt van de volgende sluizen en stuwen:

1. De in 1678 gebouwde en in 1975 gerestaureerde Geertruisluis gelegen achter de panden aan de Orthenstraat.

2. De Korenbrugstuw in de Vughterstroom nabij de Korenbrugstraat, daterend uit 1735 en voor het laatst in 1975 hersteld.

3. De eerste Vughterstuw met overlaat en brug werd gebouwd in de periode 1881-1882 waarna in 1928 de gehele constructie door een nieuwe werd vervangen. Deze werd vervolgens in 1944 door de Duitsers opgeblazen. In overleg met het Waterschap de Dommel heeft het Gemeentebestuur in 1991 besloten om de stuw onder de Vughterbrug te vervangen, dit werk was gereed in januari 1993.