|
|
|
Geschiedenis
De bevrijding oktober 1944
|
|
De Franse kust bij Normandië
op 6 juni 1944: D-day
|
|
De bevrijding van
's-Hertogenbosch door de 53e Welsh Divisie op vrijdag 27 oktober 1944.
Na de landing van de
geallieerden in Normandië op 6 juni 1944 leek de bevrijding nabij. Maar het
optimisme was niet altijd even gerechtvaardigd: niet alle berichten
berustten op de waarheid. Het wemelde van de geruchten die leidden op
dinsdag 5 september 1944 (Dolle Dinsdag) tot een massale vlucht van de
Duitsers, dit tot grote blijdschap van de bevolking, die meenden de
bevrijders elk moment te kunnen begroeten. Op de protestantse school aan het
Brugplein waren die dag dan ook maar tien leerlingen aanwezig. De fabrieken
stroomden leeg en de winkels bleven dicht. De Bossche journalist beschreef
de
vlucht van de Duitsers in zijn dagboek:
"De
Duitsche
drankvoorraad in de Mariënburg wordt in allerijl geliquideerd. elke mof kan
daar naar hartelust cognac wegsleepten;
enkele zeulen
met volle kisten!"
Toen
ze weg waren kwamen de Bosschenaren de Mariënburg plunderen. Zij namen alles
mee wat er nog overgebleven was, zoals radio's, dekens, levensmiddelen,
sigaren en cognac. De Duitsers bliezen alles op en verbrandden wat voor de
geallieerden van belang kon zijn.
De zware kanllen van de ontploffende
werkplaatsen van de Luftwaffe in de
Veemarkthallen werden in de hele stad
gehoord. Boven de gebouwen hingen zware rookwolken. Maar op 8 september 1944
'keerden de
moffen weer'. De bevolking werd gesommeerd de terug gestolen spullen uit het Wehrmachtdepot opnieuw in te leveren.
'Zoo niet dan zullen
wij de zwaarste maatregelen nemen'.
Maar het gevoel van vrijheid bleef onderhuids bestaan. |
Zaterdag 16 september werd het
spoorwegemplacement door een groot aantal jachtvliegtuigen beschoten. De
volgende dag werden deze aanvallen voortgezet. Maar die zondag 17 september
gebeurde er veel meer gewaarschuwd door het gebrom van vliegtuigen zag de
bevolking een onafzienbare stroom vliegtuigen overkomen, richting het
noordoosten. Een groot aantal vliegtuigen trok andere
|
vliegtuigen
voort. Gliders die gemakkelijk konden landen de hele dag bleven vliegtuigen
overkomen. Deze gigantische luchtvloot vervoerde manschappen en materieel om
bruggenhoofd
te vormen voor een snelle doorstoot van geallieerde troepen van Eindhoven
naar Arnhem. De bevolking van 's-Hertogenbosch begroetten de
vliegtuigen vanaf de grond maar ook vanaf daken van gebouwen. Intussen werd
de commandant van de Duitse troepen overste Dewald in 's-Hertogenbosch
opgedragen alle troepen in gereedheid te
brengen de
stad moest
tot het
uiterste worden verdedigd tegen de troepen die in de omgeving van Heeswijk
waren geland.
|
 |
|
Zweefvliegtuigen boven de
Vughterbrug op weg naar Nijmegen en Arnhem.
|
Maar de slag om Arnhem
was op een nederlaag voor de geallieerden uitgelopen het enige positieve
resultaat van operatie Market Garden was 'de Corridor' een 25 kilometer
brede strook bevrijd gebied van Eindhoven tot Elst boven Nijmegen. Een
snelle
hervatting van de strijd
werd echter verhinderd door een diepgaand verschil van mening
tussen de geallieerde
opperbevelhebber,
generaal Eisenhower en de Britse generaal
Montgomery van de 21e Legergroep over de te volgen strategie. Eisenhower
wilde de geallieerde legers over een
breed front inzetten,
|
Montgomery
een de dat het beste resultaat werd bereikt
door een dubbel speerpuntoffensief vanuit het bruggehoofd
Nijmegen enerzijds en vanuit Oost Brabant anderzijds.
|
|
De veemarkt werd door de
Duiters in brand gestoken.
|
|
|
Op die manier kon het Ruhrgebied in de tang
worden genomen, waardoor de Duitse oorlogsindustrie zou worden lamgelegd.
Maar welk offensief ook ondernomen zou worden, beide bevelhebbers waren
ervan overtuigd dat de aanvoerlijnen vanuit Normandië veel te lang geworden
waren om de bevoorrading van de enorme geallieerde legers te garanderen. Er
was dringend behoefte aan een grote zeehaven op kortere afstand van het
front. Nu was Antwerpen al begin september vrijwel onbeschadigd in
geallieerde handen gevallen. Maar het gebruik van de haven werd verhinderd
doordat de toegang vanuit zee was versperd door mijnenvelden en Duitse
kustbatterijen langs de Westerschelde. Pas na een drie weken durende
discussie gaf Montgomery toe dat de toegang tot de haven van
Antwerpen moest worden vrijgemaakt, voordat de aanval op Duitsland kon
worden hervat. Den Bosch was gedurende die drie weken frontstad en lag onder
granaatvuur van Britse kanonnen die zich op 15 kilometer afstand van de stad
bevonden. De Bosschenaren begrepen niet waarom de bevrijding zo lang op zich
liet wachten. |
|
Generaal-majoor R.K. Ross, commandant
van de 53e Welsh Divisie.
|
|
|
|
Een carrier en antitankkanon
twee kilometer lang hobbelen alvorens bij de ijzere vrouw te arriveren.
|
|
|
Een voorbeeld van
nieuwsgierige burgers die getuige zijn van de straatgevechten in de
Hinthamerstraat.
|
|
|
|
|
Foto's
copyright
©
bij groetenuitdenbosch.nl |
|
|
