|
|
|
's-Hertogenbosch
Jeroen Bosch
Ziekenhuis
Jeroen Bosch Ziekenhuis:
van vijf ziekenhuizen naar één.
Door vergaande bezuinigingen in de
gezondheidszorg in 1987 leek het onvermijdelijk dat het Carolus Ziekenhuis
zou moeten sluiten. Fusie met het Liduina Ziekenhuis in Boxtel heeft dit
voorkomen. De beide ziekenhuizen gingen samen verder onder de naam
Carolus-Liduina Ziekenhuis.
Ook door de bezuinigingsmaatregel halverwege
de jaren tachtig van de twintigste eeuw, waarbij de regio 's-Hertogenbosch
250 bedden moest
|
 |
inleveren, leidde tot een fusie tussen het Groot
Ziekengasthuis en het Willem-Alexander Ziekenhuis. Op 6 januari 1990 is de
oprichting van het Bosch Medicentrum een feit.
Het Bommels Gasthuis voor het grootste deel
van de zeven eeuwen dat het nu bestaat, is er vanuit het Gasthuis zorg
geboden. Toen het Bosch Medicentrum het Bommels Gasthuis in 1995 overnam,
was er een verpleeghuis gevestigd waaraan een polikliniek en een
laboratorium waren verbonden.
Verdeling van het ziekenhuis over twee
locaties blijkt inefficiënt, het Bosch Medicentrum wil daarom één gebouw
waarin beide locaties samengevoegd kunnen worden. De overheid stelt als
voorwaarde voor nieuwbouw nauwere samenwerking met het Carolus-Liduina
Ziekenhuis. In 2002 is deze fusie een feit en gaat het Bosch Medicentrum op
in het Jeroen Bosch Ziekenhuis.
|
Op de locatie van het Willem-Alexander
Ziekenhuis werd in 2009 en 2010 een geheel nieuw ziekenhuis gebouwd, dat
groot genoeg was om de drie voormalige locaties in 's-Hertogenbosch te
vervangen. De nieuwbouw werd opgeleverd in december 2010 met
een capaciteit krijgen van 704 bedden.
Tot het complex behoren ook de nieuwbouw van het Regionaal Gezondheid
Centrum, een instelling voor psychiatrische patiënten, en Revalidatie
Centrum de Tolbrug. De verhuizing vond plaats in april en mei 2011, waarna
de officiële opening op 24 juni volgde.
|
Bron: stadsarchief
|
De geschiedenis van het Groot
Ziekengasthuis gaat terug tot de late middeleeuwen. Al vanaf 1274 werd er
melding gemaakt van een ziekenhuis dat voorzag in medische zorg
voor de armen van ’s-Hertogenbosch. Daarmee is het een van
de oudste ziekenhuizen
van Nederland. Omdat het in de tijd het enige gasthuis was in de stad, mocht
het niemand uitsluiten. Dat betekende dat naast
zieken, bejaarden en invaliden ook reizigers, bedevaartgangers en zwervers
er
onderdak vonden. Volgens een document uit 1540 werkte het gasthuis
voor
‘alle arme, crance,
miserabele personen soo mans ende vrouwe,
die op de straeten niet gegaen
konnen’.
Aanvankelijk was de verzorging in handen van de gasthuiszusters. In 1629, bij de inname
van ’s-Hertogenbosch door Frederik Hendrik, werden de zusters vervangen
door lekenpersoneel. Sinds 1880 werden de zieken
verzorgd door de zusters van de heilige Carolus Borromeus (de
zusters van Trier). Op het einde van de 19de eeuw beantwoordden
de ziekenhuisgebouwen niet meer aan de toenmalige normen van de medische wetenschap. Vanaf 1888
werd een vernieuwing ingezet met de
bouw van een
polikliniek. In de vroege 20ste eeuw werden een aantal ‘moderne
gebouwen’ opgetrokken zoals een
nieuw ziekenhuis, een zusterhuis met kapel en een paviljoen voor patiënten
die leden aan besmettelijke ziekten. In
1974 is het nieuwe grote ziekenhuis aan de Zuid-Willemsvaart gebouwd, Al
snel rezen er parkeerproblemen en ontstond er, binnen het geheel nieuwe
ziekenhuis, opnieuw ruimtegebrek. Het ziekenhuis is tot 2011 een soort
burcht in de binnenstad van
’s-Hertogenbosch gebleven.
|
Carolusziekenhuis
De
Barmhartige zusters van de H. Carolus Borromeus, de ‘Borromäerinnen’
uit Trier, zochten vanaf 1874 een veilig onderkomen in Nederland
vanwege in Duitsland het voor religieuzen door de kulturkampf in
1872 onmogelijk gemaakt het werk nog uit te voeren. Religieuzen, die
|
werkzaam waren in
onderwijs of ziekenzorg werden uit Duitsland verdreven.
Tegelijkertijd liet in 's-Hertogenbosch de
verpleging door lekenpersoneel ernstig te wensen over.
Dank zij bemiddeling van de zeer godsdienstige
Bosschenaar J.A. de Kort kochten ze een terrein aan de
Jan Heinsstraat, aan het ‘Plein’. Op 12 mei 1876 namen
de zusters daar hun intrek in een herenhuis met een
grote tuin. De voormalige looierij ernaast werd
afgebroken en vervangen door een nieuw gebouw. Verder
waren er een achterhuis en een koetshuis. Zo ontstond
het Carolusgesticht, waarvan de gebouwen tot 1877
voortdurend werden aangepast. W. van Aalst breidde het
gesticht in 1892 uit. Op 25 juni 1905 begonnen de
voorbereidingen voor de Jozefbouw naar plannen van J.
Dony, waarin nieuwe klassenafdelingen, waskamers en een
desinfecteerinrichting waren opgenomen.
Bovendien werd de tuin vergroot. In 1912 bouwde men daar
een H. Hartkapelletje. Na de dood van J. de Kort in 1920
betrokken de dienstmeisjes zijn woonhuis aan de Dieze,
ze woonden er tot 1968. Architect F.J. Vervest bouwde in
1930 aan het gebouw uit 1892 een modern ziekenhuis. In
1936 werden er ruimten vrijgemaakt voor een nieuw
noviciaat, dat tot 1967 57 zusters met eeuwige professie
heeft voortgebracht. Jos Margry uit |
Bron: stadsarchief
|
Rotterdam bouwde in 1953 een nieuwe röntgenafdeling, een
aula en een
kinderafdeling. Ook werden de
kamers vergroot. Onder leiding van Jos C.A. Schijvens en K. Verberk
bouwde men tussen 1961 en 1966 een groot klooster met kapel. In de
jaren '70 bleek dat de behuizing voor het Carolusziekenhuis aan de
Jan Heinsstraat te klein geworden was, er waren op die locatie geen
uitbreidingsmogelijkheden en de ligging was onpraktisch. Zodoende
werd er voor een andere locatie gekozen in de nieuwe wijk de Herven.
In 1976 werd het ziekenhuis geopend. In 2011 werd het
gebouw aan de Herven gesloopt om plaats te maken voor woningbouw.
 |
Ziekenhuis St. Joan de Deo is gesticht door de Broeders van
Barmhartigheid van Montabaur (opgericht door Peter Lötschert in 1856
onder de zinspreuk "Caritas Christi Urget Nos" (de Liefde van
Christus spoort ons aan). Van 1905 tot 1955 was de Bossche
nederzetting tevens het noviciaat der congregatie en vonden jonge
kloosterlingen er hun verpleegopleiding. Pas in 1914 werd het
ziekenhuis aan de Papenhulst gebouwd (in 1912 was de oude bebouwing
gesloopt). De plechtige inzegening vond plaats op 4 oktober 1915. In
medische studieboeken rond 1927 werd de operatieafdeling tot de
modernste ten voorbeeld gesteld in Nederland. Eind
1963 stoppen de broeders met het exploiteren van dit ziekenhuis. Ze
leggen zich toe op 'missieactiviteiten' in Afrika en geven de taken
over aan de Zusters van de Heilige Carolus Borromeus Van de
Carolusziekenhuis. Op
dat moment telde 'Joan de Deo' nog 100 personeelsleden (waaronder 16
religieuzen) en had het ziekenhuis een capaciteit van 110 bedden.
Vanaf 1963 staat het pand bekend als Carolus II.
|
Willem-Alexander Ziekenhuis een lange geschiedenis ging aan de
opening van het 'protestants ziekenhuis' vooraf. De Kerkenraad van
de Hervormde Gemeente van 's-Hertogenbosch besloot in 1883 dat het
niet langer verantwoord was dat protestanten werden verpleegd in het
Groot Ziekengasthuis. Het was namelijk al meermalen voorgekomen dat
gemeenteleden tijdens hun verblijf in het gasthuis waren overgegaan
tot het katholieke geloof. Na lang sparen en veel vergaderen werd
het ziekenhuis met protestantse signatuur in 1914 dan eindelijk
geopend. Op 31 januari 1974 werd het Bastion -
|
|
het
oude ziekenhuis - verlaten en werden de patiënten overgebracht naar het
nieuwe gebouw aan de Deutersestraat.
|
|
|
|
Foto's
copyright
©
bij groetenuitdenbosch.nl |
|
|
