DE VESTIGINGWERKEN

Stadswandeling

De Vestigingwerken

Op het einde van de Muntelwal komen we op de Aawal bereikt en hier kunnen we langs het water nog een rest van het voormalige Hinthamerbolwerk zien. Na het Hinthamereinde te hebben overgestoken komen we uit op de Oostwal van deze formidabele vestingwerken is niets meer over alleen een muurtje langs de weg geeft ongeveer aan waar de wal vroeger heeft gelegen.

De Welshdivision kreeg bij de aanval op de stad in 1944 de brug over de Aa intact in handen daardoor was het mogelijk Sluis 0 met tanks en infanterie te veroveren maar de brug over de Zuid Willemsvaart waren opgeblazen maar de sluisdeuren waren intact en gesloten met steun van vlammenwerpende tanks (Crocodiles) slaagde de infanterie over de sluisdeuren de overkant te bereiken waar zij dekking vond achter de oude muur van het bastion Antonie.

Wij lopen over de Antoniebrug naar Bastion Sint Antonie werd vroeger ook wel St. Teunis genaamd de naam Anthonie die we hier meer tegenkomen een kapel en een bejaardenhuis dragen die naam is vermoedelijk afkomstig van hertog Anthonie van Brabant die in 1410 van plan was hier een burcht te bouwen verder dan de funderingen is het niet gekomen. Er lag hier wel een stadspoort de Anthoniuspoort op de weg naar Den Dungen de

Hinthamerstraat liep toen recht door de poort heeft bij het beleg van prins Maurits in 1601 zware schade opgelopen en is toen afgebroken. Vervolgens heeft men dit bastion aangelegd dat in 1618 gereed was de muren van het bastion zijn bijna 2 meter dik en de breedte van de schouderhoeken bedraagt 95 meter de diepte van saillant tot de keel ongeveer 80 meter en de breedte van de keel circa 74 meter.

Van het bastion Sint Antonie tot Bastion Baselaar is het plantsoen ook zeer aardig aangelegd toen later het sportveld langs de oude vestingmuur was ontstaan kan men daar regelmatig zien rugbyen. In juni 1972 tijdens de restauratiewerkzaamheden aan de walmuren langs de Hekellaan werd dit torenrestant ontdekt het heeft de vorm van een hoefijzer de boogaanzetten aan de binnenzijde duiden op een overkluizing van de benedenverdieping. De boogaanzetten aan de buitenzijde tonen duidelijk aan dat de oude vestingmuur waarvan deze toren deel uitmaakte vroeger althans hier ter plaatse

zeker een meter of vijf binnen de huidige walmuur heeft gelegen uit de aanwezigheid der schietgaten blijkt zijn oorspronkelijke verdedigende functie. Toen hij na de bouw der huidige walmuur deze functie verloor werd hij bestemd tot kruittoren en in de jaren na de vestingwet viel hij ten offer aan de algemene sloopdrift.

We komen na aan op de Bastion Baselaar dankt zijn naam aan het klooster Baseldonk het behoorde toe aan de Wilhelmieten die afkomstig waren uit Basel vandaar de naam Baselaars. Na het slechten van de wallen werd tussen 1880 en 1890 een plantsoen 'de wandeling' genoemd aangelegd door tuinarchitect J.M. Marechal. In dit plantsoen werd een muziekkiosk gebouwd

in 1931 werd het plantsoen verrijkt met een fontein en in 1987 besloot men de fontein aan te vullen met het kunstwerk 'Herfstbladeren' van Heidi

Haayer. De muren van dit bastion zijn vrijwel geheel aanwezig maar nauwelijks waarneembaar door de begroeiing en de gebouwen van de tennisclub.

We gaan verder richting de Grote Hekel in de omgeving van de stadswal hier zijn ook verschillende monumenten te zien. Op het rondeel tevens kruitkelder draagt de door Albert Termote ervaardigde gedenkplaat ter ere

van de Bosschenaar Henri Bakker veerste piloot van het Nederlandse leger. In 1910 gaf Bakker vliegdemonstraties met zijn 'Condor' een eendekker van hout en doek hij steeg als het niet te hard waait bij de Pettelaar op. Als dat verwacht werd zag het op de Hekellaan en omgeving zwart van de kijkers die liever niet naar het vliegveldje wilden gaan vanwege de entree kosten die daar geheven werden soms boften ze dan zagen we het vliegtuig hoog in de lucht komen aanzetten en hoorden het geronk van de kleine motor dan waren de juichkreten niet van de lucht. Bakker vloog dan soms een keer om de St. Janstoren en keerde daarna weer terug. Bij de kruitkelder zijn ook een paar kikvorsen aangebracht. Zij werden gemaakt door Hildo Krop en sierden

eens de stationsbrug officieel de Wilhelminabrug van 1923 in 1944 werd die verwoest de kikkers hoorden bij de nog bruikbare overblijfselen.

Daarnaast het mooie bevrijdingsmonument bestaat uit drie mannelijke figuren die het Nederlandse volk symboliseren de kleding is schematisch aangegeven en de gezichten zijn onpersoonlijk doch door hun houding hebben de figuren veel zeggingskracht de beide achterste mannen stellen de slachtoffers voor van de concentratiekampen de voorste is krachtig en zelfbewust heeft zijn boeien verbroken en

gaat als overwinnar een nieuwe tijd tegemoet het beeld is geplaatst op een tufstenen voetstuk het ontwerp is van Peter Roovers dat nog elk jaar onder meer bij de herdenking van onze bevrijding met bloemen gesierd wordt het zegt de tegenwoordige generatie niet veel maar hen die de oorlog meegemaakt hebben alles. Uitkijkend over het water ernaast zie je de Schroef van Archimedes de gemeentelijke commissie kunstopdrachten benaderde de in Duitsland wonende maar in Liverpool geboren Tony Cragg om een fontein te ontwerpen voor 's-Hertogenbosch. Deze weigerde in eerste instantie hij had nog nooit een fontein ontworpen na meer dan een jaar erover gedacht te hebben kreeg Tony Cragg toch een idee de mens die het water in beweging brengt.