DE VESTIGINGWERKEN

Stadswandeling

De Vestigingwerken

We gaan nu door de slagboom waar we trap naar beneden gaan voor het voetveer "De Moerasdraak" om naar het Vughtereiland varen waar we de weg volgen over de Knuppelpad over Vughtereiland wij kunnen u nog vertellen dat het eiland onder de Vughtsebrug het grondvlak is van het ravelijn

een voormalig verdedigingswerk ter bescherming van de Vughterpoort. (via deze trap heb de gelegenheid als je bovenlangs de stadswallen heb gelopen om verder de route te vervolgen) via de loopbrug over de bestaande stuw langs de Dommel onder de Willemsbrug met de trap langs flankmuur van het Bastion Deuteren op de Westwal.

Van dit bastion is alleen de aanzet van de flankmuur nog te vinden naast de voetgangersbrug over de Dommel aan dit stuk muur valt niets te beleven inderdaad maar wanneer we vanaf dit punt nog eens

omkijken naar het Vughterbastion krijgen we wel een indruk van de verdedigingswerken die de zuidelijke toegang tot de stad moesten beschermen de afstand tussen de noordwestelijke walmuur van bastion Deuteren en de zuidoostelijke van bastion Vught bedroeg ongeveer 230 meter. Toen de vesting werd geslecht heeft men de Dommel die hier als vestinggracht fungeerde recht getrokken en een verbinding gemaakt met het Drongelens kanaal dit

afwateringskanaal was nodig om de stad die tot in de vorige eeuw veel last van het water had watervrij te maken.

Bij het rondeel tegenover het straatje Achter den Engel eindigt de stadsmuur en begint de schuine helling van het talud onderaan langs de Dommel een smal

oevertje begroeid met dicht struikgewas waar een paadje doorheen loopt. Ongeveer tegenover de Berewouthof bevond zich voorheen aan de vestingmuur het Bastion Marie meer bekend als 'Het Bolwerck met de boompjes'. Op een kaart van 1649 is dat evenals op andere kaarten nog te zien het was rechthoekig en besloeg een ruimte gelijk aan ongeveer de helft van onze tegenwoordige Parade later heeft er nog een molen op gestaan die de naam 'Nooitgedacht' droeg. Later is dat afgebroken en kwam hier eveneens een groen afhellend talud langs de Dommel. In 1974 werd ter hoogte van dit voormalige bolwerk bij werkzaamheden door de gemeente een onderaardse gang ontdekt die tot aan de Berewoutkazerne doorliep de gang was 1.50 meter hoog en heeft vermoedelijk iets te maken gehad met het bolwerk maar zeker niet met de Berewoutkazerne die veel jonger is dan de gang.

Het Capucijnerbrugje officieel de Mariabrug betekende het einde van de Westwal. We komen nu bij de Wilhelminabrug of Stationsbrug van nu is de derde brug die hier de Dommel overspant. De eerste was verouderd en versleten de tweede werd bij de bevrijding in 1944 verwoest. Wij vinden de derde brug een verfraaiing van het stadsentree niet het minst vanwege het mooie beeldhouwwerk van Frans v.d. Burgt. U mocht dat best eens op uw gemak bekijken want het vertelt de voornaamste feiten uit de geschiedenis onzer stad vanaf de stichting in 1185 tot aan de bevrijding in 1944. Aan deze zijde bevindt zich in het rechtermuurtje van de oprit de gedenksteen voor de Bosschenaar P.L. Kerssens die hier bij de bevrijding op 27 oktober 1944 sneuvelde. En hier eindigt de stadswandeling langs de vestigingswerken van ’s-Hertogenbosch.

Bronnen, noten en/of referenties:

Straat in straat uit, Roelands, J.A.M.

Stadsarchief

Vestingwandelingen