Stadswandeling

De Oude Binnenstad

       

We zijn nu op de Bossche Markt zoals uit de resultaten van opgravingen in 1977-1978 naar voren is gekomen in de loop der tijden nogal eens van aanschijn veranderd. De oudste berichten dateren uit het ijstijdvak toen liepen hier en in de wijde omgeving beesten rond die sindsdien merendeels zijn uitgestorven dat waren om de voornaamste te noemen de wolharige neushoorn, de mammoet, het wilde paard, het reuzenhert, ook het edelhert en het wilde zwijn. Toen er op de Markt een Romeinse nederzetting kwam waren die dieren reeds lang verdwenen in de derde eeuw na Christus zijn de Romeinen weer vertrokken en toen is het grote bos ontstaan waaraan onze stad mede haar naam dankt dat woud is er ongeveer 1000 jaar lang geweest; in de tweede helft van de 12de eeuw werd het gedeeltelijk gerooid. Het is hertog Hendrik I geweest die een begin maakte met het bebouwen van de Markt hij liet op de Pensmarkt zijn kasteel bouwen in tegenstelling tot de zuidoostzijde van de Markt waar het laag en moerassig was (er liep ook nog een stroompje) was de noordzijde hoger gelegen daar was een zandrug. En ongeveer tegelijk met zijn kasteel liet Hendrik op deze plaats twee 'casteeltjens' bouwen en wel 'uyt de ghemeyne middelen' voor zijn vrienden Beckerlijn en Coppetijn de eerste kreeg 'De Moriaan' en de tweede 'De Roodenburg' ze stonden elk op een hoek van de latere Marktstraat.    De Lakenmarkt Een bekend schilderij van de Lakenmarkt, dat vermoedelijk omstreeks 1530 is gemaakt in opdracht van het gilde van de lakenkooplieden. Hun patroonheilige, Sint Franciscus is zelfs tweemaal afgebeeld: op de voorgrond terwijl hij aan de armen en gebrekkigen de stoffen uitdeeld, die hij uit de kraam van zijn vader (schuin rechts daarboven) heeft weggehaald. Rechts van de lakenmarkt is ook de botermarkt te zien, en op de voorgrond de eiermarkt. De kramen blijken in de loop der eeuwen nauwelijks veranderd. Links de put op de Markt.    (olieverf op paneel, 126.0 x 67.0 cm) Noordbrabants Museum, 's-Hertogenbosch    De boeren uit de Meijerij begonnen met hun producten naar de stad te komen waar op den duur ieder zijn eigen 'wijk' op de markt kreeg bleef aanvoer en verkoop oorspronkelijk tot levensmiddelen beperkt later zou er van alles bij komen kramerijen, aardewerk, potten en pannen en sinds 1464 toen het gewanthuijs definitief Vleeshuis werd ook manufacturen. Eén onderbreking is er geweest in 1530 besloot de stedelijke regering voortaan 'geen cramen of bancken ende geen kerrekens' meer op de markt toe te laten. De reden is niet bekend maar men is er wel op terug moeten komen de markt werd in ere hersteld zij bleef verkoopplaats tot op den huidige dag. Op de plaats van het tegenwoordige V&D  gebouw stond het oudste hotel van ‘s-Hertogenbosch 'De Gouden Leeuw' het was er al in 1483. Het was ook een soort station voor de diligences en had een stal voor 34 paarden dat lijkt heel wat maar als je de aantallen koetsen voor ogen haalt die vorstelijke personen ‘s-Hertogenbosch bezoeken de meebrachten en dat gebeurde nogal eens dan was die stal veel te klein.                                   V&D en de vroegere De Gouden Leeuw         Zoals in 1782 toen grootvorst een grootvorstin Paul van Rusland hier waren die arriveerden met hun gevolg in een stoet van rijtuigen totaal bespannen met 60 paarden die werden toen ondergebracht in het Keizershof in de Keizerstraat.         Markt 1664 Veel houten huizen op de Markt, althans zeker de gevels, waren in het midden van de zeventiende eeuw al vervangen door steen, zoals te zien is op dit schilderij dat een zestal jaren voor de vervanging van de voorgevel van het stadhuis door de huidige, werd vervaardigd. De grote 'lantaarn' was bedoeld voor het te kijk zetten van overspelige vrouwen.    Abraham van Beerstraten (olieverf op doek) Gemeente 's-Hertogenbosch